Elke maand overlijden 500 ondernemers. Zes Kamer van Koophandel-medewerkers helpen nabestaanden om de boeken definitief te sluiten. Maar wat als de ondernemer een boekhoudkundige puinhoop achterlaat en er onder de streep schulden staan waar niemand van wist?

Lex van Kooten (AD) 28 april 2023

Het is emotioneel een hele kluif, maar ook juridisch ‘vaak best ingewikkeld’, zeggen Leonie van der Hoeven (56) en Nathalie Vastenburg (51). Zij zijn twee van de zes medewerkers van de Nabestaandendesk bij de Kamer van Koophandel, die 6.000 dossiers per jaar behandelen. Nee, die zijn niet allemaal moeilijk. En ja, dat zijn ze ook weer wel. Leonie in het AD: ,,Nabestaanden zeggen vaak tegen mij: ‘De tafel ligt van links tot rechts helemaal vol brieven.’” Nathalie: ,,Ze moeten ineens heel veel regelen op het moment dat ze emotioneel ook nog in een proces van verdriet en rouw zitten.”

”Er gaat zoveel online, zonder dat er persoonlijk contact is. Dan zegt er ineens iemand dat die je gaat helpen met jouw sores en die tafel vol brieven. Dat vinden ze fijn”

Leonie van der Hoeven, Nabestaandendesk

Moet je de nalatenschap aanvaarden met alles erop en eraan?

Nathalie en Leonie nemen zes tot acht weken na overlijden contact op met de nabestaanden. Er gaat een brief uit. Officieel helpen zij bij ‘aanpassingen in het Handelsregister’. Soms is het een kwestie van uitschrijven omdat met de dood van de ondernemer ook het bedrijf ophoudt. Maar wat als een familielid of medewerker de zaak voortzet? Of als onenigheid over bedrijfsopvolging ontstaat? Wat als de ondernemer een boekhoudkundige puinhoop achterlaat en er onder de streep schulden staan waar niemand van wist? Wie betaalt die dan?

Moet je de nalatenschap aanvaarden met alles erop en eraan? Of mag je die ook verwerpen? Of nog weer anders: mag dat beneficiair, dus wel de nalatenschap maar dan zonder schulden? En hoe regel je dat allemaal? Nathalie: ,,Met die schulden bemoeien wij ons niet. Dat is niet aan ons. Maar het kan zijn dat nabestaanden ineens een heel ander beeld van die ondernemer, hun vader of man krijgen.”

Geen toegang tot zakelijke bankrekeningen van de overleden ondernemer

Leonie: ,,Vaak hebben ze ook te maken met een zakelijke bankrekening waar je alleen mag aankomen als je de bank kunt laten zien dat jij het erfrecht hebt. Dan moet je een verklaring van erfrecht op laten maken bij een notaris. Die doet onderzoek. Is er een testament? Is er een eerste en tweede huwelijk? Zijn er kinderen? Dat kost tijd. Zolang dat erfrecht niet duidelijk is, kan het zijn dat er geen toegang is tot zakelijke bankrekeningen van de overleden ondernemer. Terwijl allerlei transacties wel gewoon door moeten gaan. Wie betaalt dan het personeel? Of de pandhuur?”

Met ‘de persoon die mag tekenen – die dat erfrecht krijgt – gaan wij verder’, zegt ze. Nathalie: ,,Het is natuurlijk mooi als een ondernemer van tevoren over dat allemaal heeft nagedacht. Dat scheelt heel veel.”

Het einde is niet als ‘een soort verhuisbrief’ invullen en klaar

Lang niet altijd is dat zo. Of gedeeltelijk. Nathalie en Leonie vormen voor veel nabestaanden dan een baken in woelig water. Leonie: ,,Ze zijn vaak al blij dat ze een persoon spreken, een vast aanspreekpunt, een naam. Er gaat zoveel online, zonder dat er persoonlijk contact is. Dan zegt er ineens iemand dat die je gaat helpen met jouw sores en die tafel vol brieven. Dat vinden ze fijn.” Nathalie: ,,We nemen ze zoveel mogelijk aan de hand mee.” Leonie: ,,Wat wij doen is dankbaar. Ook al kunnen we niet alles oplossen.” Het einde is niet als ‘een soort verhuisbrief’ invullen en klaar. Dat alles zich dan vanzelf regelt. ,,Nee, niet dus.”

Het zou best wel eens zo kunnen zijn dat het gemakkelijker is om een bedrijf te beginnen dan te beëindigen of over te dragen, knikken Nathalie en Leonie. Als een zzp-metselaar overlijdt, is het logisch dat zijn vrouw dat niet per se zomaar voortzet. In andere beroepen en branches ligt dat al snel complexer.

”Die gesprekken kosten veel energie. Gelukkig niet allemaal evenveel. Anders red je dat fysiek niet eens. Dan kom je tijd tekort”

Nathalie Vastenburg, Nabestaandendesk

‘Nabestaanden zijn meestal de eerste tijd niet in staat de juiste beslissingen te nemen’

Nathalie: ,,Of het snel gaat of niet, hangt van zo-veel af.” Leonie: ,,Nabestaanden zijn meestal de eerste tijd niet in staat de juiste beslissingen te nemen.” Nathalie: ,,De een handelt de volgende dag alles af, de ander is na een half jaar nog niet zover.” Leonie: ,,Soms duurt een gesprek vier minuten, soms een half uur.” Sommige dossiers slepen jaren. Leonie: ,,Dan komt er een moment dat je toch besluit: het is genoeg zo, we beëindigen de inschrijving ambtshalve in het Handelsregister.”

Dat kan heel emotioneel zijn. ,,Voor nabestaanden kan het voelen dat je iets van hun dierbare wegzet.” Alsof je de kaars uitblaast terwijl je hem of haar nog bij je wilt houden.

Met z’n zessen 500 dossiers per maand erbij (met uitschieters naar 600)

Nathalie: ,,Wat dat met ons zelf doet, zo’n emotioneel gesprek? Nou, we hebben elkaar, Leonie, mijn collega’s.” Leonie: ,,Natuurlijk moet ik soms die emoties wegslikken.” Ze denkt even. Dan: ,,Ja, ik kan daar goed mee omgaan. Ik neem dat niet mee naar huis.” Nathalie: ,,Die gesprekken kosten veel energie. Gelukkig niet allemaal evenveel. Anders red je dat fysiek niet eens. Dan kom je tijd tekort.” Leonie: ,,We krijgen met z’n zessen 500 dossiers per maand erbij. Met uitschieters naar 600.”

Dan te bedenken dat nabestaanden ook nog eens met heel veel andere loketten te maken krijgen. Leonie: ,,Er zijn er zoveel. Belastingdienst, banken, gemeente, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland… Mijn utopie is dat er voor nabestaanden één loket is waar alles bij elkaar komt.”

Maar dan komt de expertise van de uitvaartondernemer, ondergetekende dus in dit geval: zodra ik aangifte van overlijden doe bij de Gemeente, worden er automatisch veel instanties geïnformeerd. Naast dit bied ik ook een andere Nabestaandendesk aan, waarin ook een opzegservice is inbegrepen. Dit scheelt de nabestaande(n) veel tijd en energie waardoor zij meer tijd hebben voor hun eigen rouwproces.

26 juni 2023, Marina Grabner | Forever Moments Uitvaart & Begeleiding.

Voor volledige post: De Ondernemer.nl